Cấu tạo bồn cầu và nguyên lý hoạt động bồn cầu chi tiết

Hiểu rõ cấu tạo bồn cầu vệ sinh là bước quan trọng giúp người dùng lựa chọn và sử dụng thiết bị vệ sinh hiệu quả, bền lâu. Trong bài viết này, Khánh Vy Home sẽ cùng bạn khám phá chi tiết từng bộ phận cấu thành như két nước, bệ ngồi, hệ thống xả… nhằm giúp bạn hiểu rõ cơ chế vận hành và đưa ra quyết định mua sắm phù hợp nhất cho gia đình.

Cấu tạo của bồn cầu bệt

Bồn cầu bệt là loại bồn cầu phổ biến nhờ thiết kế tiện lợi và thẩm mỹ. Để hiểu rõ hơn về cấu tạo bồn cầu bệt, chúng ta sẽ phân tích từng loại cụ thể, bao gồm bồn cầu 1 khối, 2 khối, treo tường và bồn cầu thông minh, với các đặc điểm cấu tạo riêng biệt.

Cấu tạo bồn cầu 1 khối

Bồn cầu 1 khối có thân và két nước được đúc liền nhau tạo sự liền mạch, không có khe hở giữa két và bệ ngồi, giúp dễ dàng vệ sinh và hạn chế rò rỉ nước. Cấu tạo bồn cầu 1 khối gồm:

Cấu tạo bồn cầu 1 khối

Thân bồn cầu: Nơi chứa chất thải với thiết kế đường ống cong giúp ngăn mùi và dẫn chất thải xuống hệ thống thoát.
Két nước: Chứa nước xả, tích hợp phao nổi để điều chỉnh lượng nước.
Nắp bồn cầu: Được làm bằng nhựa hoặc vật liệu cao cấp, có tác dụng che đậy và giữ vệ sinh.
Vòi xịt: Thường đi kèm giúp vệ sinh cá nhân tiện lợi.

Thiết kế hiện đại và kích thước tiêu chuẩn khoảng 400 x 778 x 655 mm giúp bồn cầu 1 khối vận hành trơn tru và sang trọng trong phòng tắm

Cấu tạo bồn cầu 2 khối

Bồn cầu 2 khối gồm hai phần riêng biệt: thân bồn cầu và két nước đặt tách rời nhau. Các bộ phận chính gồm thân bồn cầu, két nước, nắp bồn cầu và vòi xịt. Ưu điểm của loại này là dễ dàng tháo rời két nước để vệ sinh và bảo trì, phù hợp với nhiều không gian khác nhau.

Khe hở giữa két nước và bệ ngồi giúp vệ sinh sạch sẽ hơn. Tuy nhiên, khe hở này cũng có thể là điểm tích tụ bụi bẩn nếu không được chăm sóc kỹ.

Cấu tạo bồn cầu 2 khối

Cấu tạo bồn cầu treo tường

Bồn cầu treo tường hay còn gọi là bồn cầu âm tường, được thiết kế gọn gàng, hiện đại với phần bát cầu treo lên trên tường mà không tiếp xúc với sàn nhà. Các thành phần chính cấu tạo gồm:

Cấu tạo bồn cầu treo tường

Bát cầu: Phần chính chứa chất thải, thiết kế không tiếp xúc với sàn.
Khung treo tường: Khung chắc chắn gắn vào tường đảm bảo an toàn.
Hệ thống xả nước: Tích hợp trong khung hoặc bên trong tường với ống thoát nước.
Hộp nước (tuỳ chọn): Có thể ẩn bên trong tường, giữ vẻ thẩm mỹ cao.
Bệ ngồi và nắp: Phần người ngồi được thiết kế tiện lợi, dễ vệ sinh.

Cấu tạo bồn cầu thông minh

Bồn cầu thông minh là sự kết hợp giữa công nghệ và tiện ích hiện đại, thường được làm từ sứ cao cấp với lớp men chống bám bẩn. Các phần cấu tạo đặc biệt gồm:

Cấu tạo bồn cầu thông minh

Nắp và bệ ngồi: Tự động đóng mở, làm từ vật liệu nhựa cao cấp.
Bộ xả nước thông minh: Có hệ thống bơm điện điều chỉnh mức xả tự động tiết kiệm nước.
Hệ thống vòi xịt tự động: Vòi phun rửa sau và dành cho nữ, có thể điều chỉnh.
Hệ thống sấy khô và làm ấm nước: Cung cấp trải nghiệm thoải mái tối ưu.
Cảm biến thông minh: Tự động kích hoạt các chức năng như xả nước, đóng mở nắp.
Bảng điều khiển: Thường là màn hình cảm ứng LCD để lựa chọn các chế độ.

Cấu tạo của bồn cầu xổm

Bồn cầu xổm là lựa chọn phổ biến tại nhiều khu vực nhờ thiết kế đơn giản, tiết kiệm chi phí và dễ lắp đặt. Để hiểu rõ hơn về cấu tạo bồn cầu xổm, chúng ta sẽ tìm hiểu hai bộ phận chính là bộ xả nước và bộ bệt ngồi, đảm bảo hiệu quả sử dụng và vệ sinh.

Cấu tạo bồn cầu ngồi xổm

Bộ xả nước: Bộ xả nước của bồn cầu xổm gồm van xả và ống dẫn nước, được lắp phía trên bồn cầu. Bộ xả nước được làm từ chất liệu đồng nguyên chất mạ Niken hoặc Crom, có khả năng chịu áp lực nước từ 1-4 kgf/cm2, lượng nước xả khoảng 6L, tạo áp lực phù hợp để xả sạch.
Bộ bệt ngồi bồn: Thường làm từ sứ hoặc xi măng có độ bền cao. Phần bệ có hình tròn hoặc bầu dục, thiết kế các đường gờ nổi hai bên để tránh trơn trượt khi ngồi xổm. Bên trong bệ có lỗ thoát chất thải với đường kính khoảng 10cm, được giữ kín bằng một lớp nước để ngăn mùi hôi thoát lên.

Bộ xả nước

Bộ xả nước là phần quan trọng trong cấu tạo bồn cầu xổm, chịu trách nhiệm cung cấp và điều tiết nước để làm sạch. Các thành phần chính bao gồm:

Van xả: Thường là van gạt hoặc nút nhấn, giúp điều khiển lượng nước xả.
Ống dẫn nước: Kết nối nguồn nước với bồn cầu, đảm bảo dòng chảy mạnh mẽ.
Phao điều chỉnh: Giữ mực nước ổn định, ngăn tràn hoặc thiếu nước.

Bộ bệt ngồi

Bộ bệt ngồi là phần chính của bồn cầu xổm, nơi người dùng tiếp xúc trực tiếp. Cấu tạo bồn cầu xổm ở phần bệt ngồi bao gồm:

Thân bệt: Làm từ sứ hoặc gốm, có dạng phễu để dẫn chất thải xuống ống thoát.
Hệ thống thoát chất thải: Ống dẫn chất thải được thiết kế dốc, kết nối với cống để đảm bảo xả sạch.
Bề mặt chống trượt: Một số mẫu có lớp chống trượt để đảm bảo an toàn khi sử dụng.

Chi tiết các bộ phận cấu tạo cơ bản trong bồn cầu

Hiểu rõ cấu tạo bồn cầu giúp người dùng lựa chọn và sử dụng thiết bị vệ sinh hiệu quả. Dưới đây là các bộ phận cơ bản của bồn cầu, bao gồm két nước, bệ ngồi, vòi xịt, nắp bồn cầu, phao, ống nạp, van xả và đường ống chất thải, với vai trò và đặc điểm riêng biệt:

Chi tiết két nước bồn cầu

Két nước là bộ phận chứa nước dùng để xả chất thải trong lòng bồn cầu xuống hệ thống thoát. Thành phần trong két nước thường gồm:

Chi tiết két nước bồn cầu

Bình chứa nước: dung tích tiêu chuẩn từ 6 đến 12 lít tùy loại bồn cầu.
Phao bồn cầu: điều chỉnh mực nước bên trong két, tự động ngắt nước khi đạt mức yêu cầu.
Van nạp nước (ống nạp lại): dẫn nước mới từ nguồn cấp nước vào két để làm đầy sau mỗi lần xả.
Van xả nước: thiết bị điều khiển lượng nước xả xuống bồn cầu khi người dùng nhấn nút hoặc gạt cần xả.
Cần gạt hoặc nút nhấn: kích hoạt van xả để nước thoát xuống bồn cầu.

Chi tiết của bệ ngồi (thân bàn cầu)

Bệ ngồi, hay còn gọi là thân bồn cầu, là bộ phận chứa chất thải và là nơi người dùng ngồi khi sử dụng. Thiết kế có:

Chi tiết của bệ ngồi (thân bàn cầu)

Thân bồn cầu: được làm bằng sứ ceramic hoặc các vật liệu chống bám bẩn, chịu lực tốt.
Đường ống chất thải (outlet): ống dẫn chất thải từ thân bồn cầu vào hệ thống thoát (bể phốt hoặc cống).
Bề mặt lòng bàn cầu: có lớp men tráng chống bám bẩn và ngăn mùi hôi thoát ra ngoài.
Bộ phận đập chặn nước (weir): giữ lại phần nước trong lòng bồn cầu để tạo chân không chống mùi.
Đường ống xả nước (rim holes): các lỗ nhỏ xung quanh miệng bồn cầu giúp phân bố nước khi xả.

Vòi xịt vệ sinh

Vòi xịt vệ sinh là phụ kiện không thể thiếu đi kèm với bồn cầu, giúp vệ sinh cá nhân hiệu quả và tiện lợi.

Vòi xịt vệ sinh

Đầu vòi xịt: Thường làm từ inox 304 cao cấp, bền bỉ, chống gỉ và có các lỗ nhỏ đều nhau để tạo áp lực phun nước mạnh và chính xác. Đầu vòi còn có van nhấn để điều chỉnh lượng nước theo nhu cầu sử dụng.
Dây vòi xịt: Thường làm từ nhựa PVC hoặc inox mềm dẻo, chịu áp lực nước tốt, dẫn nước từ nguồn cấp đến đầu vòi.
Gác vòi xịt: Bộ phận giữ vòi xịt gọn gàng khi không sử dụng, thường được gắn vào thành bồn cầu hoặc tường.

Nắp bồn cầu

Nắp bồn cầu là bộ phận quan trọng, giúp che đậy phần bồn cầu sau khi sử dụng, giữ vệ sinh và tạo cảm giác thoải mái cho người dùng.

Nắp bồn cầu

Nắp đậy: Phần nắp trên cùng, đóng mở dễ dàng, giúp ngăn vi khuẩn phát tán ra ngoài và giữ thẩm mỹ cho nhà vệ sinh.
Bệ ngồi: Là phần người dùng tiếp xúc trực tiếp, được làm từ nhựa hoặc các vật liệu cao cấp như nhựa PP, nhựa UF, có khả năng chịu lực và chống trầy xước.
Đệm nhựa: Các miếng đệm nhỏ giúp cố định bệ ngồi và giảm tiếng ồn khi đóng mở.
Bu lông và chốt cố định: Dùng để lắp ráp nắp bồn cầu với thân bồn cầu, tạo sự chắc chắn và linh hoạt khi sử dụng.

Phao bồn cầu

Phao bồn cầu là bộ phận nằm trong két nước, có vai trò điều chỉnh mực nước tự động, giúp két nước không tràn và tiết kiệm nước hiệu quả. Cấu tạo phao bồn cầu thường có các bộ phận cơ bản sau:

Thân pittong (hoặc ống nhựa dài): Gắn cố định trong két chứa nước, là bộ phận chính vận hành phao.
Bóng phao: Là phần nổi trên mặt nước, khi nước dâng lên bóng phao sẽ nâng lên và kích hoạt van nước.
Cần pittong: Thanh gắn kết bóng phao với van điều khiển nguồn nước.
Van điều khiển: Mở hoặc đóng nguồn nước cấp vào két nước dựa trên vị trí của bóng phao.

Phao bồn cầu

Ống nạp lại – Ống đổ nước mới

Ống nạp lại hay còn gọi là ống đổ nước mới đây chính là đường dẫn nước sạch từ két nước vào bên trong thân bồn cầu khi người dùng nhấn nút xả. Ống này đảm bảo lượng nước được đổ vào đủ để làm sạch bồn cầu mà không bị tràn ra ngoài.

Van xả nước

Van xả nước là bộ phận chủ chốt trong hệ thống xả nước của bồn cầu, quyết định việc thoát nước thải sau khi sử dụng. Van xả thường bao gồm các chi tiết như cần gạt, phao nước và gioăng cao su, giúp kiểm soát lượng nước xả một cách chính xác và chống rò rỉ hiệu quả.

Van xả hoạt động trơn tru sẽ giảm thiểu tiếng ồn và giúp tiết kiệm nước tiêu thụ, đồng thời bảo vệ phần đường ống và thân bồn cầu không bị hư hại do áp lực nước lớn hoặc rò rỉ bền lâu.

Van xả nước

Đường ống chất thải

Đường ống chất thải là phần cuối cùng trong hệ thống thoát nước của bồn cầu, có nhiệm vụ dẫn chất thải từ lòng bồn cầu ra khỏi nhà vệ sinh và đi vào hệ thống cống chung.

Đường ống này thường có hình dạng chữ S hoặc P để tạo ra một "bẫy nước" (water trap), có tác dụng ngăn chặn khí hôi từ hệ thống thoát nước bốc ngược lên gây mùi khó chịu trong phòng tắm.

Đường ống chất thải

Nguyên lý hoạt động của bồn cầu

Hiểu cấu tạo bồn cầu và nguyên lý hoạt động giúp người dùng sử dụng và bảo trì thiết bị hiệu quả. Bồn cầu hoạt động dựa trên cơ chế xả nước và dẫn chất thải, với các bước chính như sau:

Nguyên lý hoạt động của bồn cầu

Quá trình cấp nước và tích trữ nước trong két: Nguyên lý hoạt động của bồn cầu bắt đầu ngay sau mỗi lần xả. Khi bạn nhấn nút hoặc gạt tay xả, một loạt các cơ chế trong cấu tạo bồn cầu bắt đầu hoạt động:

Quá trình cấp nước và tích trữ nước trong két

Phao nước: Bộ phận này, thường là một quả bóng rỗng hoặc một cơ cấu nổi, sẽ hạ xuống khi mực nước trong két giảm sau khi xả.
Van cấp nước: Phao nước hạ xuống sẽ kích hoạt van cấp nước mở ra, cho phép nước từ đường ống cấp nước đi vào két bồn cầu.
Ống tràn: Đây là một ống thẳng đứng bên trong két, có nhiệm vụ ngăn không cho nước đổ tràn ra ngoài nếu phao nước bị kẹt hoặc van cấp nước không đóng kín.

Quá trình xả nước: Đây là phần phức tạp và quan trọng nhất trong cấu tạo bồn cầu và nguyên lý hoạt động của nó:

Quá trình xả nước

Nhấn nút/gạt tay xả: Hành động này sẽ kéo hoặc đẩy một cần gạt (thường gắn với một dây xích) làm nhấc nắp van xả (hay còn gọi là van cao su, van lật) ở đáy két nước lên.
Nước đổ xuống lòng bồn: Khi van xả mở ra, một lượng lớn nước từ két sẽ nhanh chóng đổ thẳng xuống lòng bồn cầu thông qua các lỗ xả dưới vành bồn. Lượng nước này tạo ra một lực đẩy mạnh mẽ, cuốn trôi chất thải.
Đường cong chữ S (hoặc P): Sau khi quá trình xả hoàn tất, nước sẽ đi qua một đoạn đường cong hình chữ S hoặc P ở cuối ống thoát. Cấu tạo bồn cầu với đường cong này có hai tác dụng chính:
- Ngăn mùi hôi: Một lượng nước nhỏ sẽ luôn đọng lại trong đường cong này, tạo thành "bẫy nước" ngăn không cho khí thải từ hệ thống thoát nước bốc ngược lên gây mùi hôi khó chịu.
- Giữ vệ sinh: Đảm bảo bề mặt lòng bồn luôn có một lượng nước nhất định, giúp bồn cầu sạch sẽ hơn.

Chu trình lặp lại: Sau khi quá trình xả và hút kết thúc, van xả ở đáy két sẽ tự động đóng lại (do trọng lực hoặc phao nổi nhỏ). Lúc này, phao nước trong két sẽ hạ xuống, kích hoạt van cấp nước và chu trình làm đầy két nước lại bắt đầu, chuẩn bị cho lần sử dụng tiếp theo.

Nên chọn loại bồn cầu nào phù hợp cho sức khỏe

Việc chọn bồn cầu không chỉ về thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe. Để đảm bảo vệ sinh và an toàn, hãy xem xét kỹ cấu tạo bồn cầu dựa trên các tiêu chí sau:

Bồn cầu 1 khối: Là lựa chọn tốt nhất cho sức khỏe nhờ cấu tạo bồn cầu liền mạch, hạn chế tối đa khe kẽ tích tụ vi khuẩn, giúp vệ sinh dễ dàng hơn nhiều so với bồn cầu 2 khối có nhiều khe hở khó làm sạch.
Hệ thống xả xoáy (siphon): Đáng ưu tiên vì khả năng xả sạch mạnh mẽ, cuốn trôi hoàn toàn chất thải, giảm mùi hôi và vi khuẩn phát tán. Cấu tạo bồn cầu với hệ thống xả xoáy giúp duy trì vệ sinh tốt hơn so với xả thẳng.
Chất liệu men sứ kháng khuẩn: Chọn bồn cầu có men sứ nano hoặc kháng khuẩn. Lớp men này siêu mịn, chống bám bẩn hiệu quả, ngăn chặn vi khuẩn phát triển, bảo vệ sức khỏe người dùng tốt hơn so với men sứ thông thường.

Bảng so sánh nhanh các loại bồn cầu phổ biến giúp bạn dễ dàng lựa chọn:

Loại bồn cầu	Thiết kế	Vệ sinh	Giá tham khảo	Phù hợp không gian
Bồn cầu 1 khối	Liền mạch, hiện đại	Ít khe kẻ, dễ lau chùi	Từ khoảng 8 triệu trở lên	Phòng tắm rộng, hiện đại
Bồn cầu 2 khối	Két nước tách, kiểu dáng truyền thống	Nhiều khe hở, khó vệ sinh hơn	Từ 3 triệu trở lên	Phù hợp đa số không gian
Bồn cầu treo tường	Giấu két nước, tiết kiệm diện tích	Dễ vệ sinh sàn, thẩm mỹ cao	Từ 8 triệu trở lên	Phòng tắm nhỏ, phong cách hiện đại
Bồn cầu thông minh	Tích hợp công nghệ xịt rửa, sấy, khử mùi	Giữ vệ sinh tối ưu, tiện nghi	Từ 12 triệu trở lên	Gia đình có nhu cầu cao cấp
Bồn cầu xổm	Kiểu bồn cầu truyền thống, dùng lực chân	Phù hợp phong tục truyền thống	Từ 500 ngàn đến 2 triệu	Nhà vệ sinh truyền thống, vùng quê